Comhad fuaime: n s | 6MB (8svx)
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtain, léite go mall.
Inniu an cúigiú lá déag de mhí Aibreáin. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin.
An tseachtain seo, thug Uachtarán na Stát Aontaithe Joe Biden cuairt ar Éirinn. Ba é an ceathrú Uachtarán ó na Stáit Aontaithe a tháinig go dtí an t-oileán. Chuaigh sé go Béal Feirste ar dtús chun ceiliúradh a dhéanamh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta. Bhí cruinniú aige le Príomhaire Shasana Rishi Sunak agus labhair sé in Ollscoil Uladh. Chuaigh sé ar aghaidh go Cairlinn i gContae Lú, an áit a rugadh a sin-sin-seanathair Owen Finnegan, a chuaigh go dtí na Stáit Aontaithe san 1840í. Tá gaolta le Biden fós ina gcónaí ann. Chaith sé am ag siúl timpeall Dhún Dealgan agus dúirt sé gur mór an onóir é teacht ar ais go hÉirinn agus gur bhraith sé go raibh sé ar ais ag baile. Thug sé cuairt ar Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus bhuail sé leis an Taoiseach Leo Varadkar ag Teach Farmleigh i bPáirc an Fhionnuisce. Labhair sé os comhar na bpolaiteoirí ó Dháil Éireann agus ón Seanad, agus é ag moladh an naisc leanúnaigh idir Éire agus na Stáit Aontaithe. Chríochnaigh sé an tráthnóna le fáilte oifigiúil i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. Chaith sé an lá deireanach i gContae Mhaigh Eo. Thug sé cuairt ar Chnoc Mhuire agus ar Bhéal an Átha, an áit a rugadh a sin-sin-sin-seanathair Edward Blewitt, a chuaigh go Meiriceá le linn an Ghorta Mhóir. Bhí ceolchoirm ar siúl sa bhaile leis na Coronas, The Academic agus na Chieftains ag seinm. Tháinig na mílte daoine go dtí an baile chun fáilte a chur roimhe. Labhair sé faoin nasc atá aige leis an gceantar agus lena mhuintir i mBéal an Átha i gcaitheamh na mblianta, gur chuir sé sin go mór leis an lá tábhachtach pearsanta a bhí aige in éineacht leis a chlann féin ar an turas seo.
Sa Fhrainc, tá an Chomhairle Bhunreachtúil tar éis cead a thabhairt don Uachtarán Emmanuel Macron chun an pinsin a athchóiriú le go mbeidh ar dhaoine dul ar scor ag ceithre bliana is seasca d'aois. Bhí agóid i gcoinne an athchóirithe ar siúl i bPáras agus i mbailte eile timpeall na tíre. Tá daoine ar buile leis an Uachtarán as an tslí a chuir sé an t-athchóiriú tríd ag baint úsáid as Airteagal 49.3 de Bhunreacht na Fraince gur féidir an rialtas dlí a thabhairt isteach gan vóta ó pholaiteoirí. Nuair a chuaigh an bille tríd ar dtús ar an séú lá déag de mhí an Mhárta bhailigh slua mór daoine le chéile le bheith i mbun agóide. Cuireadh isteach ar sceideal na n-eitleán, na dtraenacha agus an bhailiúcháin dramhaíola. Dúirt an tUachtarán go bhfuil air an aois scoir a ardú chun é a mhaoiniú agus go bhfuil sé riachtanach don tír. Dúirt na ceardchumainn go bhfuil slí eile chun cothromaíocht a fháil ar chóras an phinsin.
Tá bean darb ainm Beatriz Flamini 500 tar éis lá a chaitheamh ina haonar istigh i bpluais in Granada sa Spáinn, mar chuid de thurgnamh ina raibh eolaithe ag déanamh staideár agus monatóireacht uirthi. Dúirt sí nach bhfuil eolas aici ar aon rud a tharla sa saol mór ón lá a chuaigh sí isteach ann ar an aonú lá is fiche de Mhí na Samhna 2021. Chaith sí a cuid ama ag aclaíocht, ag tarraingt agus ag cniotáil caipíní. Léigh sí 60 leabhar agus d’ól sí 1000 lítear d’uisce. Bhí idir shíceolaithe, thaighdeoirí agus uaimheolaithe ag faire uirthi. Nuair a tháinig sí amach as an bpluais, dúirt sí gur chaill sí a tuiscint ar imeacht na haimsire tar éis di dhá mhí a chaitheamh sa phluais agus gur éirigh sí as comhaireamh na laethanta. An uair ba mheasa a bhí aici nuair a tháinig plá cuileog isteach á clúdach. Ach nuair a tháinig sí amach as an bpluais bhí sí sásta agus dúirt sí go raibh am iontach aici.
Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.
GLUAIS
sin-sin-seanathair - great-great-grandfather
fáilte oifigiúil - official reception
athchóiriú - reform
bailiúchán dramhaíola - waste collection
pluais - cave
uaimheolaithe - speleologist
plá cuileog - invasion of flies
© Conradh na Gaeilge i Londain