💾 Archived View for magaz.hellug.gr › 12 › 02_lin_for_dummies › index.gmi captured on 2024-08-31 at 12:11:34. Gemini links have been rewritten to link to archived content
⬅️ Previous capture (2024-02-05)
-=-=-=-=-=-=-
Κοτσιφάκης Θρασύβουλος Φεβ 1999
Ένα άρθρο γι' όλους εμάς τους αρχάριους που ήρθαμε ουρανοκατέβατοι. Τα πρώτα βήματα στο LINUX με αρκετή δόση χιούμορ.Strictly for beginers. Όλοι οι υπόλοιποι ας προσπεράσουν.
1. Γιατί μαμά;
2. Τα πρώτα του λογάκια!!.
3. Τα πρώτα μας λογάκια!!.
4. Τα πρώτα του βήματα.
5. Οδηγίες για την σωστή ανατροφή του.
Πολλές φορές ακούω από συζητήσεις ότι ο τάδε έβαλε LINUX αλλά μετά από λίγο καιρό το παράτησε γιατί ήταν δύσκολο ή ότι ο δείνα δεν βάζει LINUX γιατί φοβάται μην μπλέξει ή να μην (άκουσων άκουσων) χαλάσει τον υπολογιστή του. Η αλήθεια είναι ότι το LINUX δεν είναι ούτε ότι πιο εύχρηστο υπάρχει στον χώρο των λειτουργικών συστημάτων ούτε είναι απλό στην εκμάθηση του.Χρειάζεται πολύς κόπος, χρόνος, διάβασμα και κατανάλωση φαιάς ουσίας για να το κάνει κάποιος κτήμα του. Όμως το LINUX είναι ένα έξυπνο λειτουργικό σύστημα που βάζει τον χρήστη να σκεφτεί, να ψάξει και να γνωρίσει τον υπολογιστή του σε βάθος.Σίγουρα αξίζει τον κόπο,και τα αποτελέσματα δικαιώνουν τον χρήστη που το επέλεξε σαν λειτουργικό. Ένα άρθρο λοιπόν γι' όλους αυτούς που ήρθαν ουρανοκατέβατοι και δεν ξέρουν την τύφλα τους.
Και ας υποθέσουμε τώρα ότι πήγατε στο Happening του HELLUG ήπιατε το τσίπουρό σας και εφοδιαστήκατε με το ασημί δισκάκι που προσέφεραν τα παιδιά εκεί.Πήγατε στο σπίτι σας και αντί να κάνετε το δισκάκι σουβεράκι, το βάλατε στο cd drive του κουβά,που πριν από λίγους μήνες αγοράσατε πανάκριβα για υπολογιστή, και που τώρα η Intel τον έχει κάνει.....το 'παμε κουβά. Αφού βάλατε που βάλατε το δισκάκι στο drive εγκαταστήστε τώρα LINUXάκι. Αυτό πια είναι εύκολο.Με τις ρουτίνες εγκατάστασης που υπάρχουν σε κάθε distribution το σετάρισμα θυμίζει τα ακατανόμαστα (λέγε με W95). Στο τέλος της εγκατάστασης θα σας ζητηθεί ένα password, πληκτρολογήστε το επιβεβαιώστε το και μην το ξεχάσετε. Κάποια στιγμή ,επίσης, στο τέλος θα σας ζητηθεί να κάνετε reboot,κάντε το. Την επόμενη στιγμή θα ακούτε τον κουβά σας να αγκομαχεί στην προσπάθεια του να ξεκινήσει.Κάποια περίεργα μηνύματα θα εμφανιστούν στην οθόνη ενώ ο σκληρός δίσκος θα μαλακώνει από τις αλλεπάλληλες επισκέψεις των κεφαλών επάνω του. Και ξάφνου σιωπή.Ένα περίεργο και ακαταλαβίστικο μήνυμα στοιχειώνει στην οθόνη .
Login:
ο κέρσορας αναβοσβήνει δίπλα του κι εσείς ατάραχοι πληκτρολογείται:
root
Αμέσως μετά κι άλλο μήνυμα έρχεται να στοιχειώσει την οθόνη σας
password:
Γράφεται το password που βάλατε κάπου στην εγκατάσταση (θυμάστε;) Ακούτε για άλλη μια φορά τον δίσκο να βογγάει και η οθόνη αλλάζει. Τώρα γράφει κάτι σαν το παρακάτω:
localhost:root#
.........Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα!!.
Και τώρα τι κάνουμε; Έχουμε μπει στο LINUX και κοιτάμε την υπέροχη μαύρη οθόνη μας με τον κέρσορα να αναβοσβήνει απειλητικά.Εμείς όμως απτόητοι πάμε να ανακαλύψουμε τα μυστικά του.Πως θα δούμε λοιπόν τι περιεχόμενα έχει ο υπολογιστής μας; Πληκτρολογούμε:
ls
και ως εκ θαύματος παίρνουμε μία λίστα για το τι υπάρχει μέσα στον τρέχοντα κατάλογο.!ΜΑΓΕΙΑ!.Όπως καταλαβαίνεται η εντολή "ls" είναι για να μας δείχνει τα περιεχόμενα των καταλόγων μας.Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και διάφορες παραμέτρους όπως:
Υπάρχουν κι άλλες παράμετροι αλλά βρείτε τις μόνοι σας.
Επόμενο βήμα να περιπλανηθούμε στο σύστημα.Τώρα γράψτε:
cd / πατώντας το ENTER βλέπουμε το μήνυμα αριστερά από τον κέρσορα να αλλάζει και από:
localhost:/root#
να γίνεται :
localhost:/#
Έχουμε αλλάξει πλέον κατάλογο και βρισκόμαστε στην αρχή (root) του δέντρου που σχηματίζει την μορφή των καταλόγων μας.Εάν κάνουμε ls -F από εδώ η έξοδος θα δείχνει κάπως έτσι:
etc/ mnt/ root/ var/
bin/ home/ opt/ sbin/
boot/ lib/ proc/ tmp/
dev/ lost+found/ root/ usr/
Όπως καλά καταλάβατε το σύμβολο / χρησιμοποιείται για να υποδείξει καταλόγους.Ας εξηγήσουμε κάποιους απ αυτούς.
Και ένα μικρό μυστικό.Αν θέλουμε να δούμε που βρισκόμαστε στο σύστημα γράφουμε την εντολή pwd* (print working directory)*.
Ωραία η εξερεύνηση ρε παιδιά αλλά ας κάνουμε και κάτι παραγωγικό.
Ας φτιάξουμε το πρώτο μας αρχειάκι.Πληκτρολογείστε:
vi test
Ο vi είναι ένας πανάρχαιος text editor που απαιτεί να έχεις χέρια πλοκάμια για να τον χρησιμοποιήσεις, αλλά η γνώση του είναι must στους χώρους των Unix users.
Πατήστε το πλήκτρο i (insert mode) και γράψτε:
hello .. HELLO auto einai ena arxeio dokimhs telos. Πατήστε τώρα το Esc (command mode). Πατήστε το : και χωρίς να πατήσετε Enter πατήστε χ πατήστε το Enter. Τώρα έχετε σώσει στον τρέχοντα κατάλογο ένα αρχείο με όνομα test Δώστε cat test Θα πάρετε σαν έξοδο αυτά που γράψατε στο test.
Κάντε τα ίδια βήματα πάλι αλλά αυτή τη φορά αλλάξτε το κείμενο και oνομάστε το αρχείο test1.
Δώστε: cat test1 Θα πάρετε σαν έξοδο αυτά που γράψατε στο test1.
Τώρα γράψτε:
cat test test1 > test2 και πατήστε Enter
θα δημιουργηθεί ένα αρχείο με όνομα test2 στο οποίο αν κάνετε cat test2 θα δείτε τα περιεχόμενα του test1 κάτω απ 'αυτά του test. Τρομερό ε;.Τέλος πάντων αυτός είναι ένας τρόπος να συνδιάζουμε περιεχόμενα αρχείων.Φαίνεται άσκοπο αλλά είναι πολύ χρήσιμο.
Άς υποθέσουμε τώρα ότι θέλουμε να αντιγράψουμε το αρχείο test2 στον υποκατάλογο /usr/local/.
cp test2 /usr/local
Όπως θα δείτε το αρχείο υπάρχει πλέον σε δύο σημεία.Στον κατάλογο που το είχατε δημιουργήσει, και στο /usr/local/.Όμως εμείς σαν ανήσυχα μυαλά που είμαστε δεν το θέλουμε το αρχείο στο /usr/local αλλά κάπου αλλού π.χ. στο /home.
mv /usr/local/test2 /home
Και ως δια μαγείας το αρχείο εξαφανίζεται από το /usr/local και διακτινίζεται στο /home.
Ωραία τώρα ξεθαρρέψαμε,φτιάχνουμε δικά μας αρχεία,τα αντιγράφουμε,τα μεταφέρουμε και γενικώς έχομεν χάσει τον μπούσουλα. Ψάχνουμε να τα βρούμε αλλά αυτά έχουν εξαφανιστεί.
find / -name "όνομα αρχείου που θέλουμε να βρούμε"
Τώρα ξέρουμε και πως να βρίσκουμε αρχεία. Πως τα σβήνουμε όμως;
rm [όνομα αρχείου που θέλουμε να σβήσουμε]
Ωραία λοιπόν κάναμε τα πρώτα μας βήματα στο LINUX είμαστε χαρούμενοι πια που δεν κοιτάμε απλώς την οθόνη αλλά της γράφουμε και κάτι απάνω, και γενικώς ευελπιστούμε οτι μια μέρα θα γίνουμε κι εμείς LINUX GURU και θα κοιτάμε τους αρχάριους αφ' υψηλού.
Αφού γράψαμε, σβήσαμε, χάσαμε, ξαναβρήκαμε την δουλειά μας καιρός να την μεταφέρουμε κι όλας, βάζουμε την δισκέττα στο drive και ετοιμαζόμαστε να αντιγράψουμε τα πολύτιμα αρχεία μας σ' αυτήν.Πώς όμως;, το linux δεν είναι msdos εμείς έχουμε όλες μας τις δισκέττες φορμαρισμένες σε dos format τώρα τι γίνεται;
Ευτυχώς το Linux υποστηρίζει και άλλα συστήματα αρχείων εκτός του δικού του (ext2fs) Μερικά απ' αυτά είναι : a)msdos: Φυσικά μιλάμε για το γνωστό msdos με το κουλό σύστημα ονομασίας 8.3 b)vfat: Το σύστημα αρχείων των ακατανόμαστων που υποστηρίζει long filenames
Ουφ! Ησυχάσαμε τώρα αφού μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις δισκέττες μας όπως είναι χωρίς να μπλέξουμε με φορμαρίσματα και άλλα λοιπά περίεργα.Γράφουμε λοιπόν a: συνηθισμένοι από το dos αλλά δεν γίνεται τίποτα.Πως θα διαβάσουμε και θα γράψουμε στις δισκέττες μας;.Η λύση είναι η εντολή mount. Πριν πούμε όμως γι' αυτήν ας δούμε μια άλλη εντολή.
mkdir /floppy
Η εντολή αυτή φτιάχνει καταλόγους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση φτιάχνει έναν κατάλογο στην αρχή του δέντρου ο οποίος ονομάζετε floppy . Όπως θα είδατε κατά τη διαδικασία της εγκατάστασης οι σκληροί δίσκοι ονομάζονται με την σύντμηση τους (hd για IDE και sd για SCSI) και έναν αριθμό (0 για τον πρώτο 1 για τον δεύτερο κ.ο.κ) έτσι και τα floppy disk (fd0, fd1 κλπ).Για να δούμε τώρα το floppy του κουβά μας πρέπει να το εντάξουμε στο σύστημα.Αυτό γίνεται με την mount.Βάσική προυπόθεση να γνωρίζουμε τι format είναι οι δισκέττες μας. Ας δώσουμε λοιπόν:
mount -t vfat /dev/fd0 /floppy
Ακούμε τώρα το drive να δουλεύει και αλλάζουμε κατάλογο.
cd /floppy
cp {αρχείο που θέλουμε να αντιγράψουμε-διαδρομή και όνομα-} /floppy
ls -F
Βλέπουμε με περηφάνεια ότι καταφέραμε να αντιγράψουμε το αρχείο μας στο floppy και περιχαρείς ετοιμαζόμαστε να βγάλουμε τη δισκέττα απο το drive.OXI MH !! Πρέπει πρώτα να απενεργοποιήσουμε τη συσκευή.
umount /dev/floppy
Μ' αυτήν την εντολή απενεργοποιήσαμε το floppy .Βγάλτε τώρα τη δισκέττα και κάντε την ότι θέλετε.
Και με το cdrom τι γίνεται; Η εντολή είναι ίδια με την διαφορά ότι εδώ δεν μας απασχολούν τα διαφορετικά format αφού το format είναι ένα το iso9660, οπότε όταν έχετε να διαβάσετε ένα cd γράψτε:
mount -t iso9660 /dev/cdrom /cdrom
Και με τα audio cd τι γίνεται;Διαβάστε το Sound HOWTO και θα έχετε και ήχο (Ωραίο πράγμα ρε παιδί μου να ακούς τους MOTORHEAD από τα ηχειάκια του υπολογιστή σου ένώ βλέπεις τις τελευταίες τσοντοφωτογραφίες της Πάμελα που κατέβασες από το internet).
Αν δεν έχετε /cdrom φτιάξτε το.Συνήθως οι κατάλογοι /floppy και /cdrom βρίσκονται μέσα στον κατάλογο /mnt τροποποιείστε ανάλογα το μονοπάτι του δεύτερου κομματιού της mount και όλα θα δουλεύουν μια χαρά.
Μετά απ' όλα αυτά τα εποικοδομητικά καιρός να κλείσουμε τον κουβά μας και να πάμε για ύπνο (το έτερον ήμισυ φωνάζει από το μέσα δωμάτιο ότι θα φύγει και θα πάρει μαζί της και την kerosan)
Έτοιμοι πια να αντιμετωπίσουμε άλλον ένα συζυγικό καυγά με θέμα το πόσες ώρες θα αφιερώνουμε σε 'κεινη και πόσες στον υπολογιστή, κατευθύνουμε το χέρι μας στο κουμπί POWER του αγαπημένου μας(...!) ΠΟΤΕ ΜΑ ΠΟΤΕ μην το κάνετε αυτό (καλά εντάξει καμμιά φορά χρειάζεται).Δώστε την εντολή:
shutdown -h now
ή την εντολή : halt
Αν πάλι τελευταία στιγμή αποφασίσατε ότι ο υπολογιστής είναι καλύτερος από τη γυναίκα σας τότε δώστε :
shutdown -r now
ή την εντολή : reboot για να επανεκκινήσετε τον αγαπημένο σας(...!)
Τελευταίο αλλά καλό. Πατώντας μαζί Ctrl Alt F1 - F6 μπαίνετε σε διαφορετικές κονσόλες και μπορείτε να δουλεύετε πολλά προγράμματα μαζί (multitasking λέγεται) αλλά αυτό το ξέρατε ε ξεφτέρια μου;
Και τώρα φυσικά θα αναρωτιέστε πως τα ήξερα εγώ όλ' αυτά ή πως όλοι αυτοί οι γκουρού του είδους γνωρίζουν τόσα πράγματα.Η απάντηση είναι απλή. DOCUMENTATION τι είν' τούτο πάλι ε; Λοιπόν το documentation είναι όλα αυτά που έχουν γραφτεί για το LINUX. Και αρχίζουμε:
Αυτά λοιπόν για την ώρα.Ελπίζω για αρχή να βοήθησα λίγο .Σε κάποιο μελλοντικό άρθρο ελπίζω να μιλήσουμε για τα configuration files. Μέχρι τότε..Αντίο και να θυμάστε :Linux the operating system with an attitude.