💾 Archived View for gael.mooo.com › nuachtmhall › 1705145024.gmi captured on 2024-07-08 at 23:59:19. Gemini links have been rewritten to link to archived content
⬅️ Previous capture (2024-03-21)
-=-=-=-=-=-=-
Comhad fuaime: n s | MB (8svx)
Nuacht Mhall. PrĂomhscĂ©alta na seachtaine, lĂ©ite go mall.
Inniu an séú lá de mhà Eanáir. Is mise Gráinne Nà Bhrosnacháin.
Ar Lá Caille, bhuail crith talĂşn cĂłsta thiar na Seapáine agus fuair 48 duine bás. Faoi láthair tá na hĂşdaráis ag cuardach a huile daoine atá faoin smionagar agus foirgnimh tite anuas agus trĂ thine. Sa chathair Ishikawa a bhĂ eipealár an chreatha talĂşn a chur comhartha rabhaidh go dtarlĂłdh sĂşnámaĂ. Deineadh aslonnĂş ar na daoine as an gceantar agus bhĂ gearradh cumhachta in áiteanna. Tar éis na gcreathanna, tharla tine mhĂłr in Wajima. Toisc go raibh an crith talĂşn 7.5 ar an scála dĂ©ine sheismeach, cuireadh comhartha rabhaidh faoi shĂşnámaĂ amach chomh fada le hOirthear na RĂşise. Ach an lá dár gcionn bhaineadar Ă© mar nĂor dhein an crith talĂşn na tonnta chomh hard is a cheapadar. Tá na gardaĂ, comhraiceoirĂ dĂłiteáin agus fĂłrsaĂ cosanta ag measĂşnú an damáiste atá deánta. In aerphort Haneda, bhuail AerlĂne na Seapáine agus eitleán de chuid na ngardaĂ cĂłsta i gcoinne a chĂ©ile. BhĂ na gardaĂ cĂłsta ag tabhairt earraĂ go dtĂ an ceantar a bhuail an crith talĂşn. Tháinig 379 duine slán as AerlĂne na Seapáine a chuaigh trĂ thine ar an rĂşidbhealach ach fuair cĂşigear bás ar eitleán na ngardaĂ costa.
Ag oráid OĂche Chinn Bliana, d’fhĂłgáir BanrĂon na Danmhairge Margrethe a dĂł go mbeidh sĂ ag tabhairt suas na corĂłnach ar an 14Ăş lá de mhĂ Eanáir. Deineadh banrĂon di 52 bliain ó shin nuair a cailleadh a hathair RĂ Frederik IX in 1972. DĂşirt sĂ go mbeidh a mac Prionsa Frederick ag teacht i gcorĂłin. Ag 83 bliain, is à an bhanrĂon is sine atá gnĂomhach san Eoraip faoi láthair. Tar eis obráid a bhĂ aici ar a droim, bhĂ sĂ ag cuimhneamh ar an todhchaĂ agus ar an gcĂşram a thabhairt don chĂ©ad ghlĂşin eile. Beidh Frederick ina rĂ ar an Danmhairg, ar an nGraonlainn agus ar Oileáin FharĂł. Beidh a bhean chĂ©ile Mary, a rugadh san Astráil, mar bhanrĂon aige.
Baineadh Ă©acht amach sna cluichĂ dairteanna nuair a d’éirigh leis an dĂ©agĂłir Luke Littler áit a bhaint amach i gCluiche Ceannais Chraobh an Domhain i bPálás Alexandra i dtuaisceart Londan. Ba é an chĂ©ad uair riamh a bhĂ duine chomh Ăłg chomh fada ar aghaidh sa chomĂłrtas. BhĂ Littler ag imirt i gcoinne Luke Humphries, a bhĂ sa triú háit i rangĂş Chorporáid PhroifisiĂşnta na nDairteanna. Ag an gcluiche ceannais, bhĂ Littler ceithre sheit go dhá sheit chun tosaigh ach fuair Humphries an lámh in uachtar air nuair a d’éirigh leis 7 seit go 4 sheit a aimsiĂş agus an comĂłrtas a bhuachtaint. D’ardaigh sĂ© go huimhir a haon sa rangú tar Ă©is an chraobhchomĂłrtais. Fuair Humphries duais ÂŁ500,000 agus bhuaigh Littler ÂŁ200,000. Beidh an bheirt imreoirĂ ag glacadh páirt i bprĂomhshraith na ndairteanna i mbliana.
Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.
GLUAIS
Lá Caille - New Year's Day
eipealár - epicentre
corĂłin - crown
an todhchaĂ - the future
rangĂş - ranking
prĂomhshraith - premier league
© Conradh na Gaeilge i Londain