💾 Archived View for sdf.org › flamenco › 2023-10-17_jak-czytac-gemini.gmi captured on 2024-05-10 at 11:11:51. Gemini links have been rewritten to link to archived content
⬅️ Previous capture (2023-12-28)
-=-=-=-=-=-=-
Serfując po *Fediwersum[1]*, czy też *fediverse[2]*, trafiłem na
szaleńców, którzy... Ale o tym będzie później, może w następnym wpisie.
Najpierw zamieszczę krótką instrukcję, co to jest *kapsułka gemini* i jak
z tego korzystać. A wyjaśnienia potem.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fediwersum
https://en.wikipedia.org/wiki/Fediverse
Twórcy tej technologii bardzo konkretnie przegięli, jeżeli chodzi o nazwę.
Nie wiem, czy specjalnie (czyli złośliwie), czy też z powodu ignorancji
(czyli poczciwie) wybrali słówko, które wyszukiwarkom w ogóle[3] nie
kojarzy[4] się z tym, o co tu chodzi.
3: https://en.wikipedia.org/wiki/Gemini
4: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gemini
Bo po angielsku *Gemini Capsule* najsampierw oznacza pojazd kosmiczny. Po
polsku pierwsze wskoczą omówienia leków. A że innych możliwych
interpretacji jest mnóstwo (piosenki, filmy, meble, firmy, *Panie
dopomóż!*), to omówienie protokołu komunikacyjnego[5], jeżeli się w
ogóle znajdzie, to gdzieś na szarym końcu.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gemini_(protocol)
No, nie popisali się, ci twórcy. Moim zdaniem.
Otóż *kapsułka gemini* to w skrócie coś bardzo podobnego do statycznej
strony internetowej (tj. tego, co można obejrzeć w przeglądarce, np.
Firefox), ale dostępna przez inny język, czyli protokół komunikacyjny.
Adres takiej kapsułki brzmi np. tak: `gemini://sdf.org/flamenco/` (tu znajduje
się kapsułka mojego autorstwa).
www całego projektu. A właściwie do strony gemini... Trochę to nielogiczne,
prawda? Przecież dopóki sobie o tym nie poczytam, nie będę wiedział, jak
to czytać: gemini://geminiprotocol.net/
Twórcy technologii zatęsknili za powszechnie dostępnymi jeszcze w latach
90-tych stronami Gophera[6] - zero upiększeń (a jeżeli, to raczej bardzo
twórczych[7], opartych o ASCII[8]) - tylko konkret, czyli tekst. Zależnie od
zdolności przeglądarki mamy możliwość oglądać go w formie nienachalnie
sformatowanej, lub czystej, ale znaczniki formatowania nie przeszkadzają w
czytaniu. Z ostatnich trzech dekad rozwoju Internetu pozostawiono jedynie linki
- odsyłacze. Żeby czytelnik nie oszalał, zapewne.
6: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gopher
https://pl.wikipedia.org/wiki/ASCII-Art
8: https://pl.wikipedia.org/wiki/ASCII
A skoro nie ma tam nic poza tekstem, to nie ma też kolorów, obrazków ani
innych upiększaczy, które czasem pomagają, ale zwykle przeszkadzają w
czytaniu. Nie ma tam reklam (choć jeżeli liczba użytkowników przekroczy 100
milionów, niechybnie się pojawią, ale łatwe do odfiltrowania - przecież to
tekst!), żadnych narzucających się filmików, ciasteczek, nic. Wg
współczesnych, szerokopasmowych łączy internetowych, zawartość kapsułek
(tj. stron) nie zajmuje w ogóle pasma. Ładuje się w czasie dążącym do
zera.
Zaciekawieni? Oczywiście, oczywiście. Ale nie aż tak, żeby sobie od razu
instalować jakąś nową przeglądarkę. Cóż, w takim razie możecie
zaspokoić ciekawość przy pomocy czekających w sieci serwerów proxy, które
przetłumaczą kapsułki na widok zjadliwy dla przeglądarki, którą zwykle
się posługujecie (lub którą **obsługujecie**). Można to zrobić tu:
https://portal.mozz.us/[9], a strona po polsku, którą mogę polecić to np.
moja pierwsza kapsułka zawierająca sumę (sigmę???) moich blogów z
różnych adresów[10]. Inne przykłady można znaleźć w różnych miejscach:
https://portal.mozz.us/gemini/sdf.org/flamenco/
https://portal.mozz.us/gemini/polak.flounder.online/
https://portal.mozz.us/gemini/danieljanus.pl/pl-gemini.gmi
https://codeberg.org/szczezuja/gemini_PL/src/branch/main/gemini_pl.gmi
Jak łatwo się domyślić, nie ma tam wyszukiwarki Google, ani innej w ten
deseń. Może kiedyś coś powstanie, ale na razie nie znalazłem. Trzeba sobie
samemu na razie gromadzić linki, jak za dawnych czasów, gdy Internet
wyświetlał się jako jasne literki na ciemnym tle. I dlatego też ważne
jest, aby się znalezionymi linkami dzielić.
Jeżeli chcemy się dobrać do świata Gemini bez pośrednictwa serwerka proxy,
potrzeba nam wyspecjalizowanej przeglądarki.
Kto nie potrafi się rozstać z najlepszym z systemów (oczywiście po
makówce! Ona zawsze jest pierwsza ;) ), ten może sobie zainstalować coś z
GitHuba[14]. Na przykład GemiNaut[15].
https://github.com/LukeEmmet/GemiNaut
https://www.marmaladefoo.com/pages/geminaut
Tu wybór jest większy. W systemach okienkowych (co w zasadzie jest rodzajem
obejścia całej idei powrotu do czystego tekstu) króluje Lagrange[16].
Wygląda i zachowuje się w gruncie rzeczy jak dowolna, znana nam przeglądarka
Web. BTW, dostępna jest także dla Macosiarzy, którzy, jak wiadomo, mają
najlepszy system operacyjny, który wszystko potrafi i nikogo nie potrzebuje
(oprócz samego siebie).
16: https://github.com/skyjake/lagrange
Za to w terminalu można przeglądać kapsułki przy pomocy np. Bombadillo[17],
która gada też z gopher[18]em, a nawet (tak!) finger[19]em. A to już czysta
paleohistoria Internetu, zero szyfrowania, wszystkie dane otwarte dla
przeglądającego. Z czasów, kiedy w Internecie siedzieli tylko uczciwi kujoni
i ufali sobie nawzajem.
17: https://bombadillo.colorfield.space/
18: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gopher
https://pl.wikipedia.org/wiki/Finger_(protokół)
W rzeczywistości tekstowych przeglądarek w protokole Gemini pojawiło się
setki i nie ma sensu ich tutaj wszystkich wymieniać. Wystarczy zajrzeć na
Wikipedię[20] i sobie samemu poczytać.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gemini_(protocol)
Ten wpis miał być krótki (może w dzisiejszych czasach w ogóle warto
przestawić się na takie?). Zwierzam się w nim z mojej ostatniej, raczej
chwilowej fascynacji nowym protokołem. Dlaczego chwilowej? Bo rzecz jest
prosta jak cep i nie ma się tu co wgłębiać. Niedługo zakończę prace
przystosowujące wszystkie skrypty do migrowania moich blogów do zintegrowanej
kapsułki Gemini - i na tym rzecz się skończy. Po sporządzeniu kolejnego
wpisu, czy to pszczelarskiego, czy to publiczno-prywatnego, po prostu
pozostanie odpalić dodatkową procedurkę, a komputer dalej sam się wszystkim
zajmie. A blogi będą dostępne nie tylko poprzez `https://`, ale i
`gemini://`. I bardzo dobrze.
O szaleńcach wracających do Internetu w trybie tekstowym napiszę później.
Bo mi się `EOF` niespodziewanie tutaj zrobił...
--------------------------------------------------------------------------------
Zajrzyj na https://www.stenografia.pl
📅 wto 17 października 2023