💾 Archived View for geminiprotocol.net › docs › eo › gemteksto.gmi captured on 2023-11-04 at 11:49:10. Gemini links have been rewritten to link to archived content
-=-=-=-=-=-=-
La plej komuna maniero servi tekstan enhavon tra Gemini estas ne nur simpla teksto kiel tra Gopher, sed per uzo de malpeza marklingvo nomita "gemtext" (kiu oni servis kun la neoficiala MIME-tipo text/gemini). Ĉi tiu dokumento estas rapida enkonduko al tiu marklingvo. Ĝi havas ian supraĵan similecon kun Markdown, kio faciligos la lernadon se vi konas MD, sed ĝi estas sufiĉa malsama alimaniere.
Leginte ĉi tiun dokumenton, vi eble foje ŝatos refreŝigi vian memoron per referenco al la
Teksto en gemtext-dokumentoj estas skribita kiel "longaj linioj", t.e. vi (aŭ viaj redaktilo) ne enmetu novliniajn signojn po 80 signoj aŭ tiel. Anstataŭe, lasu ke la ricevanta gemini-kliento envolvigu viajn liniojn laŭ la aparata ekrana grandeco kaj la uzantaj preferoj. Tiamaniere gemtext-enhavo aspektas bone kaj estas facillegebla sur ia ajn ekrano, ĉu labortabla, tekkomputila, tablojda, aŭ saĝtelefona.
Rimarku, ke kvankam Gemini-klientoj rompos liniojn de teksto pli longaj ol la ekrano de la uzanto, ili ne kunigos pli mallongajn liniojn, kiel okazus kun Markdown, HTML, aŭ LaTeX. Tio signifas, ekz., ke "dot point" listoj aŭ poemoj kun intence mallongaj linioj montriĝos ĝuste sen ia adicia laboro fare de la aŭtoro aŭ aparta klienta kapableco por ĝuste trakti tian enhavon.
Por la plej multa "ĉiutaga" skribado, ĉi tiu aliro signifas, ke vi verŝajne volos uzi nur unu linion alinee.
Rimarku, ke malplenaj linioj estas bildigitaj laŭvorte de klientoj, t.e. se vi metas du aŭ tri malplenajn liniojn inter viaj alineoj, la leganto vidos du aŭ tri malplenajn liniojn.
Kiel Gopher (kaj malkiel Markdown aŭ HTML), gemtext nur lasas vin meti ligilojn al aliaj dokumentoj sur propra linio. Vi ne povas fari unuopan vorton mezfraze en ligilon. Tio bezonas iomete da alkutimiĝon, sed signifas, ke ligiloj estas ege faciltroveblaj, kaj klientoj povas stiligi ilin alimaniere (ekz. por klarigi kiun protokolon ili uzas, aŭ montri la domajnnomon por helpi uzantojn elekti ĉu ili volas sekvi ilin aŭ ne) sen interrompi la legeblecon de via reala tekstenhavo.
Ligilaj linioj aspektas tiel:
=> https://example.com Mojosa retejo => gopher://example.com Eĉ pli mojosa gofertruo => gemini://example.com Ege mojosa Gemini-kapsulo => sftp://example.com
Tio estas:
En la supera ekzemplo, ĉiuj URL-oj kaj etikedoj bele enviciĝis ĉar la aŭtoro pedantis; sed Gemini ne zorgas. Ĉi tio ankaŭ bonas:
=>https://example.com Mojosa retejo =>gopher://example.com Eĉ pli mojosa gofertruo => gemini://example.com Ege mojosa Gemini-kapsulo => sftp://example.com
Gemtext subtenas tri nivelojn de titoloj. Titoloj estas limigitaj al unopa linio kaj komenciĝas per aŭ unu, du aŭ tri # signoj sekvataj de unu deviga spaca signo:
# Titolo ## Sub-titolo ### Sub-sub-titolo
Ĉi tiu estas la nura subtenata titolsintakso. Substreki viajn titolojn per - aŭ = simboloj kiel en Markdown nenion faros.
Estas strikte laŭvola por klientoj fari ion ajn specialan entute kun titoloj. Multaj klientoj rekonos ilin kaj uzos pli grandan tiparon aŭ malsaman koloron aŭ ian alian stilon, sed iom ne kaj nur traktos ilin kiel normalan tekstliniojn kaj presos ili kiel estas. Tio bonas ĉar titoloj ne estu uzata por regi la aspekton de via enhavo. Anstataŭe, ili provizas gravajn semantikajn informojn pri la strukturo de via enhavo. Iuj klientoj uzos titolojn por aŭtomate generi enhavtabelon por la uzanto, kiu povas esti utila por navigi grandajn dokumentojn. Programaro por generi Atom- aŭ RSS-fluojn eble uzas titolojn por aŭtomate detekti la titolojn de gemlog-afiŝoj.
Gemtext subtenas senordajn listojn. Ĉiu listero estas skribita kiel unuopa longa linio, komencante per unuopa * simbolo sekvita de unu deviga spaca signo:
Ĉi tiu estas la nura subtenata listsintakso. Uzi - anstataŭ * kiel in Markdown nenion faros. Nestigitaj listoj ne estas subtenataj.
Estas strikte laŭvola por klientoj fari ion ajn specialan entute kun listeroj kaj iuj klientoj traktos ilin kiel ian alian tekstlinion. La nura kialo, ke ili estas difinitaj, estas por ke pli altnivelaj klientoj povas anstataŭigi la * per pli belaspekta kuglosimbolo kaj por ke, kiam listeroj tro longaj por la aparata ekrano rompiĝas tra diversaj linioj, la linioj post la unua povas kompensiĝi de la marĝeno per la samkvanto de spaco kiel la kuglosimbolo. Ĝi estas nur tipografia beleco.
Gemtext subtenas blokcitaĵojn. La citira enhavo estas skribita kiel unuopa longa linio, kiu komenciĝas per unuopa > signo:
> Gemtext subtenas blokcitaĵojn. La citita enhavo estas skribita kiel unuopa longa linio, kiu komenciĝas per unuopa > signo.
Estas strikte laŭvola por klientoj fari ion ajn specialan entute kun blokcitaĵoj, kaj iuj klientoj traktos ilin kiel ian aluan tekstlinion. Laŭ listeroj, ili estas difinitaj strikte por pli agrabla tipografio ĉe ambiciaj klientoj.
Gemtext estas zorge desegnita por esti tre facile analizebla kaj redonebla. Gemini-klientoj prilaboras gemtext unu linion samtempe, redonante ĉiun linion sendepende de iuj ajn linioj antaŭ aŭ malantaŭ ĝi, nur per rigardo de la unuaj signoj de linio por io kiel =>, #, *, ktp.
Linio komencanta per ``` (t.e., kun tri backtick-oj) diras al la kliento baskuli inter normala bildiga reĝimo kaj antaŭformata reĝimo. En antaŭformata reĝimo, klientoj ne kontrolas ĉu aŭ ne linio estas ligilo, titolo, aŭ ia ajn alia. Ili estas simple presata kiel estas. Ankaŭ, kvankam kliento povu uzi varilarĝajn tiparojn por ordinara teksto, en preformata reĝimo klientoj devas uzi fiksolarĝan tiparon. Tiel, paro de ``` linioj agas tre kiel <pre> kaj </pre> etikedoj en HTML.
Oni povas uzi antaŭformatan tekston por inkluzivi ASCII-arton, fontkodon, aŭ similan enhavon en gemtext-dokumento sen klientoj malĝŭste interpretantaj liniojn kiel titolojn, listerojn, ktp. Ankaŭ oni povas uzi ĝin por skribi dokumentojn kiel ĉi tiu, kiuj klarigas gemtext-sintakson per ekzemploj - vi povas vidi la sintaksajn ekzemplojn supre sen ke via kliento interpretu ilin normale ĉar ili estas bildigitaj en antaŭformata reĝimo.
Io ajn post la ``` signoj de linio kiu baskulas antaŭformatitan tekston *ŝalta* (t.e., la unua, tria, kvina, ktp., baskulantaj linioj en dokumento) povas esti traktita kiel "altteksto" por la antaŭformata enhavo. Ĝenerale vi ne atendu, ke ĉi tiu enhavo estu videbla por la uzanto sed, ekz., serĉiloj povas indeksi ĝin kaj ekranlegiloj povas legi ĝin al uzantoj por helpi la uzanton elekti ĉu la antaŭformata enhavo estu laŭtlegita (ekz., ASCII-arto ĝenerale ne, sed fontkodo eble jes). Nuntempe ne ekzistas establitaj konvencioj pri kiel formati alttekston.